Gizmodo сайтының материалына сүйенген Aikyn.kz жасанды интеллект пен су, энергия тапшылығының арасындағы байланысты талдайды.
10 млн адам тұратын Иранның астанасында су тапшылығы қатты сезілуде. Билік тұрғындарды эвакуациялау мәселесін қарастыруда. Теһранда су тапшылығы қуаңшылықтың салдарынан болса, америкалықтар су мен электр қуатының жетіспеуін ЖИ-ге арналған деректер орталықтарынан көруде. Олардың саны 5 000-нан асып түскен. Жылда он шақты орталық қосылуда.
ЖИ виртуалды әлемде өмір сүргенімен, оның жұмысын қамтамасыз ету үшін зор көлемде су мен электр энергиясы қажет. Электр энергиясы миллиондаған чиптерді қуаттандырса, су қызған чиптерді салқындатуға керек.
Болашақта АҚШ-та тапшылықты болдырмау үшін жасанды интеллектінің су тұтынуы мен көміртек шығарындыларын қысқартуға мүмкіндік беретін стратегия ұсынылуда. Қарқынды өсіп жатқан сала күнделікті өмір мен жұмысты түбегейлі қайта қалыптастырып жатқанда, ғалымдар оның қоршаған ортаға әсерін сандық тұрғыдан бағалай бастады.
ЖИ саласындағы ресурстарды тұтыну және көміртек ізінің көлемі туралы болжамдар алаңдатарлық нәтиже көрсетуде. Дүйсенбі күні (10 қараша) Nature Sustainability журналы 2024-2030 жылдар аралығында АҚШ-тағы жасанды интеллект серверлерінің жұмысы жылына 26-48 млн тонна көмірқышқыл газының бөлуі мүмкін екенін көрсететін зерттеу нәтижелерін жариялады. Бұл – жыл сайын жолға шыққан 5-10 млн көлікпен тең.
ЖИ-дің салдары – электр қуатының бағасы күрт өсті, ауаның ластануы шамадан тыс көбейді. Фото net0.com сайтынан алынды
Зерттеушілер жасанды интеллект жылына 731-1125 млн текше метр су тұтынуы мүмкін екенін есептеген. Бұл – АҚШ-тағы 10 млн отбасының бір жыл бойы тұтынатын суына тең.
«Осындай көлем расымен де таңғаларлық», – дейді зерттеу авторы, Cornell University-інің Энергетикалық жүйелер кафедрасының профессоры Фэнци Ю. Оның айтуынша, зерттеу нәтижелері ЖИ дамуының экологиялық салдары апатты екенін көрсеткенімен, саланың тұрақтылығын арттырудың нақты жолдары бар.
«Тағы бір таңғаларлығы – объектілерді дұрыс орналастыру, экологиялық таза энергия сатып алу және тиімді салқындату технологияларын қолдану тұтынуды 70-85%-ға төмендете алады. Демек, экологиялық әсер айтарлықтай, бірақ үйлестірілген саясатпен оны басқаруға болады», – дейді Ю.
Жасанды интеллектке қызмет көрсететін деректер орталықтары АҚШ-та жылдам көбейіп жатқандықтан, жергілікті қауымдастықтар оның салдарын сезіне бастады. Электр қуаты тарифтері күрт өсті, ауаның ластануы және электр желілеріне түсетін жүктеме шамадан тыс көбейді. Бұл – орталықтар пайда болған аймақтардың негізгі проблемалары. Оның салдары төмен табысты және азшылық топтар тұратын аудандарда қатты байқалуда.
Бірақ мәселе тек жергілікті деңгеймен шектелмейді. Ю және оның әріптестері АҚШ-тағы ЖИ индустриясының ғаламдық климаттық өзгерістер мен ұлттық су тапшылығына қосып отырған үлесін де есептеген. Зерттеу нәтижелері деректер орталықтарын орналастыру – экологиялық әсерге ықпал ететін шешуші фактор екенін көрсеткен.
Теһранда су тапшылығы қуаңшылықтан, Америкада суды ЖИ көп тұтынады. Иллюстрация cawater-info.net сайтынан алынды
Қазір көптеген деректер орталықтары Калифорния, Невада және Аризона сияқты су тапшылығы жоғары штаттарда салынуда. Ал бұрыннан деректер орталықтары шоғырланған Вирджиния аймағында жаңа құрылыстар жергілікті инфрақұрылымға қосымша қысым түсіруде.
Сондықтан Ю және оның әріптестері жаңа орталықтарды су ресурстары мол, жаңартылатын энергиясы жеткілікті өңірлерге салуды ұсынады. Олар, әсіресе Техас, Монтана, Небраска және Оңтүстік Дакотаны жел энергетикасын қолдануға тиімді деп есептейді. Сонымен қатар Нью-Йорк та атом, гидро және жаңартылатын энергия аралас көздерінің экологиялық тиімділігімен ерекшеленеді. Алайда экологиялық зиянды айтарлықтай азайту үшін оңтайлы салқындату технологиялары мен электр желілерін декарбонизациялау қажет.
«Орналасу, энергия көзі және салқындату технологиясы – жасанды интеллект инфрақұрылымының тұрақты дамудың шешімі бола ала ма, соны айқындайды. ЖИ виртуалды болып көрінгенімен, ол өте нақты жүйелерде – электр желісі, су жүйесі және салқындату инфрақұрылымында жұмыс істейді. Қоршаған ортаға ықпал – нысанды қайда және қалай салатынымызға байланысты», – дейді Ю.
Зерттеу деректер орталықтарын дұрыс аймақтарға орналастыру, жаңартылатын энергияны пайдалану және салқындатуды жақсарту арқылы ЖИ-дің кері әсерін айтарлықтай азайтуға болатынын көрсеткен.
Сараптама, зерттеу мақала, күнделікті өзекті ақпаратты «Айқынның» TELEGRAM арнасынан табасыз.
