Бүгін ұлттық табиғи парктің жүрегіндегі Көкжайлау алқабында туристік маусым салтанатты түрде басталды. Келген қонақтарды ұлттық парк инспекторлары, этно-ансамбль және альпинистік құтқару тобы қарсы алып, ашық аспан аясында шағын жәрмеңке мен таныстыру экскурсиялары ұйымдастырылды. Іс-ш араға қала әкімдігі, бизнес қауымдастық пен экологиялық ұйым өкілдері қатысты.
«Тұрақты даму – компанияның маңызды басымдығы »
«Тұрақты даму – біздің компанияның маңызды басымдықтарының бірі. Біз табиғат пен экологияны сақтаудың қаншалықты маңызды екенін түсінеміз. Сондықтан біз қазу жұмыстарын барынша азайтамыз, көтергіштер мен трассалар салу кезінде экожүйені бұзбай, табиғи ландшафтты сақтаймыз. Біз тау шаңғысы курорты баршаға – балаларға, ересектер мен мүгедектігі бар жандарға қолжетімді болуы керек деп есептейміз. Барлық көтергіштер барлық санаттағы адамдар пайдалана алатындай етіп жасалады», — деп атап өтті Томас Тор Йенсен, жобаның халықаралық техникалық кеңесшісі.
Томас Тор Йенсен атап көрсеткендей, и нфрақұрылым «Design for All» қағидаты: ыңғайлы гондолалар, Family & Accessible санатындағы кең жаяу жүргіншілер жолдары, электр автобустары бойынша жобаланады. Бұл балаларға, қарттарға және мүмкіндігі шектеулі адамдарға тауға шығуға жол ашады, олар бүгінде 1500 метрден артық биіктікке қауіпсіз көтерілу мүмкіндігінен айырылған. Барлық әжетханалар биодеградациялы жүйеге көшіріліп, электр автобустар желісі арқан жолдарын 10 минут сайын байланыстырады.
Экожүйені сақтай отырып даму
Курорт құрылысы ерекше қорғалатын табиғи аумақ мәртебесін өзгеріссіз қалдырды. Магистралдық инженерлік желілер шектеулі шаруашылық аймағында шоғырланған. К есілген әрбір ағаш орнына үш көшет отырғызылады. Ұлттық парктің биоалуантүрлілік мониторингіне арналған ғарыштық бақылау мен дрон-патруль қызметі тәулік бойы жұмыс істейді.
Кластерлік әсер және жұмыс орындары
Жоба авторларының есебінше, Көкжайлау тау кластері өңірге 10- 12 мың тұрақты және 5 мыңға дейін маусымдық жұмыс орны әкеледі. Бұл таулы ауылдың жастарына туған жерінде тұрақты табыс тауып, кәсіби біліктілікті арттыруға мүмкіндік береді. Туристік алым толықтай ұлттық парк бюджетіне түсіп, өрт қауіпсіздігі мен қалдықтарды кәдеге жарату жобаларын қаржыландырады.
«Көк-Жайлау жобасы ерекше назар аударуға лайық…»
Асқар Валиев, Қазақстан тау шаңғысы қауымдастығының вице-президенті:
«Көк-Жайлау жобасы ерекше назар аударуға лайық. Ол экологиялық орнықты даму қағидаттарына, табиғи ресурстарды сауатты пайдалануға негізделген. Бүгінде бүкіл әлем осы бағытта жылжып келеді. Соңғы талқылаудан кейін «Көк-Жайлау» жобасы тоқтатылды, бірақ соған қарамастан біз бүкіл әлемде, әсіресе, біздің өңірде үлкен дамудың жүріп жатқанын білеміз. Шешуші қадам жасайтын уақыт жетті. Шымбұлақ пен Ой-Қарағай тау курорттарын біріктірейік, олардың арасында орналасқан шағын демалыс орындарының барлығын дамытайық. Біз Алматы тау кластерін, оның ішінде «Көк-Жайлау» жобасын дамытамыз»,-деді.
А. Валиевтің айтуынша, Көк-Жайлау Шымбұлақ пен Oi Qaragai арасын логистикалық тұрғыдан байланыстырған «үшінші күш» болмақ, бұл халықаралық жарыстар өткізіп, жыл он екі ай үздіксіз турист ағынын қамтамасыз етуге жол ашады.
Жасыл инфрақұрылым – ұлттық паркті сақтайтын тәжірибе
Курорт құрылысы ерекше қорғалатын табиғи аумақ мәртебесін өзгертпей, шектеулі шаруашылық аймағында ғана жүргізілді. Кесілген әр ағашқа үш көшет қайта отырғызу талабы сақталады, ал жаңа арқан жолдары мен автобус бағыты толықтай жаңартылатын энергияға қосылған. Тәуелсіз экологиялық аудит пен биоалуантүрлілік мониторингі тұрақты негізде өтеді, бұл – Австрия мен Норвегия ұлттық парктерінде қолданылатын тәжірибенің қазақстандық үлгісі.
Smart-технологиялар: қауіпсіздік пен басқару
Курорт аумағында қар көшкіні тәуекелін бақылайтын IoT-датчиктер, дрон-патруль және big-data жүйесі орнатылған . Электронды ski-pass кезектерді онлайн-режимде реттейді, ал туристік алым ұлттық парктің күзет және өрт қауіпсіздігі шығындарының 60 %-ын жабуға мүмкіндік береді.
Сонымен Көк-Жайлаудағы маусымның ашылуы – экологияны қорғау, өңірлік экономиканы әртараптандыру және инклюзивті туризмді бір арнаға тоғыстырған маңызды қадам. Тұрақты даму қағидаты мен мемлекеттік-жеке серіктестік есебінен Алматы тау кластері Орталық Азиядағы ең тартымды эко-демалыс бағытына айналуға әлеуетті. Сарапшылар атап өткендей, жоба климаттың қатаң сынағына төтеп бере отырып, келушілерге де, жергілікті қауымдастықтарға да ұзақ мерзімді пайда әкелмек.
